Plaka kodları deyince hepimizin aklına hemen otomobillerin arkasındaki o sayılar geliyor, değil mi? Özellikle uzun yollara çıktığımda, önümdeki araçların plakalarına bakıp hangi ilden geldiklerini tahmin etmeye çalışırım. Eminim bu oyun size de tanıdık geliyordur. Gelin, Türkiye’deki plaka kodlarını daha yakından tanıyalım ve hangi ilin hangi koda sahip olduğunu birlikte öğrenelim. Merak etmeyin, bu yazıda bol bol ilginç bilgi bulacaksınız!
Plaka Kodları Nedir ve Neden Önemlidir?
Plaka kodları, Türkiye’de her ile özgü belirlenen iki ya da üç haneli rakamlardır. Bu kodlar, araçların hangi ilde kayıtlı olduğunu belirtir. Yani bir aracın plaka kodunu gördüğümüzde, o aracın hangi şehirde tescil edildiğini öğrenebiliriz. Mesela 34 kodlu bir plaka gördüğümüzde, bu aracın İstanbul’a kayıtlı olduğunu hemen anlarız.
Plaka Kodları Ne Zaman ve Nasıl Belirlendi?
Plaka kodları, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu ilk yıllarda, 1962 yılında düzenlenen bir yönetmelik ile belirlenmiştir. O zamanlar her il için alfabetik sıraya göre kodlar atanmış. Mesela, Adana 01, Afyonkarahisar 03 ve Ankara 06 kodlarını almış. Benim çocukluğumda, plaka kodları genellikle sadece otomobillerin arkasında yazardı. Ama zamanla araçların önüne de plaka koymak zorunlu hale geldi. Bu süreçleri hatırladıkça, Türkiye’nin bu kadar hızlı modernleşmesine hala hayret ediyorum.
İl İl Plaka Kodları
Birazdan illerin plaka kodlarını listeleyeceğim, ama önce birkaç örnek verelim:
- 01 – Adana: Akdeniz’in güzel ili Adana. Eğer kebap seviyorsanız, bu kodu hemen aklınıza kazıyın!
- 06 – Ankara: Başkentimiz Ankara’nın plakası 06. Özellikle siyasetin kalbi burada atıyor.
- 34 – İstanbul: Ülkemizin en kalabalık şehri İstanbul’un plaka kodu 34. Eğer yoğun bir trafikteyseniz ve önünüzde 34 plaka varsa, o zaman İstanbul trafiğini yaşıyorsunuz demektir.
Bu kodlar sadece şehri değil, o şehrin kültürel ve sosyal özelliklerini de çağrıştırır bence. Mesela, İzmir’in 35 kodunu gördüğümde aklıma hemen deniz, güneş ve kordon gelir.
Plaka Kodlarının İlginç Hikayeleri
Türkiye’deki plaka kodlarının sadece sayılardan ibaret olduğunu düşünmeyin. Bazı plaka kodlarının ardında ilginç hikayeler var. Örneğin, Balıkesir’in 10 numaralı plakası, futbola meraklı olanların dikkatini çekebilir. Çünkü 10 numara, futbol dünyasında genellikle yıldız oyuncuları simgeler. Balıkesir halkı da bu durumu esprili bir şekilde yorumlar.
Benim gibi yollarda uzun saatler geçiren biriyseniz, bu hikayeleri bilmek yolculuklarınıza renk katacaktır.
Plaka Kodları ve Yolculuk Anılarım
Benim için plaka kodları sadece rakamlardan ibaret değil. Uzun yollara çıktığımda, plakaları okuyarak bir tür yolculuk oyunu oynarım. Özellikle yaz tatillerinde, ailemle çıktığımız Bodrum yolculuklarında bu oyunla saatlerce eğlenirdik. 20 kodunu gördüğümüzde, “Ah Denizli’ye yaklaştık!” der, 48 kodunu gördüğümüzde ise Bodrum’un o güzel koylarını düşünmeye başlardık.
Bu yazıda size plaka kodlarının benim için ne ifade ettiğini anlatarak, kendi yolculuk anılarınızı hatırlatmayı umuyorum. Her plaka kodunun arkasında bir şehir, bir hikaye, bir anı var.
Türkiye’deki Plaka Kodları Listesi
Şimdi sizlere Türkiye’deki illerin plaka kodlarını alfabetik sırayla listeleyeceğim. Böylece hangi ilin hangi koda sahip olduğunu kolayca öğrenebilirsiniz.
- 01 Adana
- 02 Adıyaman
- 03 Afyonkarahisar
- 04 Ağrı
- 05 Amasya
- 06 Ankara
- 07 Antalya
- 08 Artvin
- 09 Aydın
- 10 Balıkesir
- 11 Bilecik
- 12 Bingöl
- 13 Bitlis
- 14 Bolu
- 15 Burdur
- 16 Bursa
- 17 Çanakkale
- 18 Çankırı
- 19 Çorum
- 20 Denizli
- 21 Diyarbakır
- 22 Edirne
- 23 Elazığ
- 24 Erzincan
- 25 Erzurum
- 26 Eskişehir
- 27 Gaziantep
- 28 Giresun
- 29 Gümüşhane
- 30 Hakkâri
- 31 Hatay
- 32 Isparta
- 33 Mersin
- 34 İstanbul
- 35 İzmir
- 36 Kars
- 37 Kastamonu
- 38 Kayseri
- 39 Kırklareli
- 40 Kırşehir
- 41 Kocaeli
- 42 Konya
- 43 Kütahya
- 44 Malatya
- 45 Manisa
- 46 Kahramanmaraş
- 47 Mardin
- 48 Muğla
- 49 Muş
- 50 Nevşehir
- 51 Niğde
- 52 Ordu
- 53 Rize
- 54 Sakarya
- 55 Samsun
- 56 Siirt
- 57 Sinop
- 58 Sivas
- 59 Tekirdağ
- 60 Tokat
- 61 Trabzon
- 62 Tunceli
- 63 Şanlıurfa
- 64 Uşak
- 65 Van
- 66 Yozgat
- 67 Zonguldak
- 68 Aksaray
- 69 Bayburt
- 70 Karaman
- 71 Kırıkkale
- 72 Batman
- 73 Şırnak
- 74 Bartın
- 75 Ardahan
- 76 Iğdır
- 77 Yalova
- 78 Karabük
- 79 Kilis
- 80 Osmaniye
- 81 Düzce
Plaka Kodlarının Günümüzdeki Önemi
Günümüzde plaka kodları hala önemli bir yer tutuyor. Özellikle trafikte bir aracın hangi ilden geldiğini bilmek, o araçla ilgili bazı ipuçları verebilir. Örneğin, İstanbul plakalı bir aracı gördüğünüzde, muhtemelen büyük şehir trafiğine alışık bir sürücüyle karşı karşıyasınız demektir. Bu bilgi, özellikle uzun yolculuklarda işinize yarayabilir.
İnternetten Plaka Kodu Sorgulama
Artık plaka kodlarını internet üzerinden de kolayca sorgulayabilirsiniz. Özellikle ikinci el araç alırken, aracın hangi şehirde kayıtlı olduğunu bilmek önemli olabilir. Ayrıca, araç plakası üzerinden çeşitli borç sorgulamaları da yapılabiliyor. Bu tür işlemler için e-devlet gibi resmi kanalları kullanmak en güvenli yöntemdir.
Plaka Kodlarıyla İlgili İlginç Bilgiler
Son olarak, plaka kodlarıyla ilgili birkaç ilginç bilgi vererek yazıyı sonlandırmak istiyorum:
- Birden Fazla Plaka Kodu Olan İller: Özellikle büyükşehir statüsündeki bazı iller, birden fazla plaka koduna sahip olabiliyor. Örneğin, İstanbul’un 34 dışında başka kodları da bulunuyor.
- Özel Plakalar: Özellikle araç koleksiyoncuları arasında bazı plaka kodları oldukça değerlidir. Örneğin, “34 AN 001” gibi plakalar, hem kod hem de harf kombinasyonları açısından özel bir anlam taşıyabilir.
- Plaka Kodlarını Ezberleme Oyunları: Eskiden okullarda, plaka kodlarını ezberlemek için oyunlar oynanırdı. Hatta bazı okullar arasında bu konuda yarışmalar düzenlendiğini hatırlıyorum.
Sonuç ve Kaynaklar
Plaka kodları, aslında hayatımızın önemli bir parçası. Onlar sadece birer rakam değil, aynı zamanda bir kültürel mirasın da parçası. Umarım bu yazı, plaka kodları hakkında size yeni bilgiler kazandırmıştır. Eğer daha fazlasını öğrenmek isterseniz, e-devlet ve trafik resmi sitelerine göz atabilirsiniz. Plaka kodları hakkında bilgi alabileceğiniz diğer kaynaklar arasında Emniyet Genel Müdürlüğü ve Türkiye İstatistik Kurumu yer alıyor.